Dieta paleo – czego o niej nie wiemy?

Dieta paleo zakłada, że optymalną metodą żywienia jest powrót do tego co nasi praprzodkowie jedli miliony lat temu. I jak to z dietami bywa, dieta paleo ma swoich zagorzałych zwolenników i nie mniej zaangażowanych przeciwników. Jakie są założenia diety paleo i dlaczego ma nam bardzie służyć niż współczesne zalecenia dietetyczne?

Era paleolityczna, czyli skąd pochodzi dieta paleo

Około 2,6 mln lat temu nasi przodkowie zaczęli używać pierwszych kamiennych narzędzi, rozpoczynając tzw. erę paleolityczną. Kolejnym wyznacznikiem paleolitu jest fakt używania przez praczłowieka ognia, no i dieta charakterystyczna dla plemion zbieracko – łowieckich, do której współczesny człowiek próbuje powrócić. Skąd wiemy co jedli przodkowie człowieka ponad 2 mln lat temu? Jak podkreślają historycy nic nie wiemy na pewno, możemy jednak domyślać się prehistorycznej kuchni na podstawie wykopalisk archeologicznych, danych antropologicznych oraz obserwacji współczesnych plemion łowiecko – zbierackich. A na pewno możemy stwierdzić, czego paleolityczny praczłowiek nie jadł.

Pokarmy, które nie występowały w paleolicie

• mleko i jego przetwory,
• cukier (rzadko na paleolitycznym stole pojawiał się miód),
• sól,
• przetworzone zboża (człowiek prehistoryczny nie znał jeszcze sposobów na zmielenie ziarna i upieczenie chleba).

Czym żywił się człowiek w paleolicie?

Nie było chleba i hodowlanych krów, ale były ryby i dzikie zwierzęta, które dostarczały mięsa, były też dziko rosnące warzywa i owoce. I to te pokarmy stanowiły podstawę żywienia w tej epoce. Tyle prehistorii. Obecna dieta paleo chcąc czy nie podlega pewnym modyfikacjom, żyjemy już przecież w zupełnie innym środowisku i w innych warunkach niż nasi praprzodkowie. Jak zatem wygląda współczesna dieta paleo?

Najważniejsze założenia diety paleo

Przede wszystkim na diecie paleo nie waży się produktów i nie liczy się kalorii. Jak podkreślają jej zwolennicy, to model żywienia do stosowania przez całe życie. Jakie produkty w niej znajdziemy?

• Białko, które pochodzi z chudych produktów mięsnych, owoców morza, ryb i jajek. Nie zaleca się nabiału, wędlin oraz białka pochodzenia roślinnego.
• Tłuszcz, którego źródłem są jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe w postaci oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, orzechów, awokado, ryb, owoców morza.
• Węglowodany – ich źródłem w diecie paleo są owoce i warzywa nieskrobiowe.

Współczesna dieta paleo wyklucza z jadłospisu te produkty, których nie znał człowiek w paleolicie. Dlatego nie znajdziemy w niej:

• cukru, również ciast i słodyczy,
• soli,
• zbóż, warzyw strączkowych i skrobiowych,
• żywności wysoko przetworzonej,
• mleka i jego przetworów.

Czy musimy rezygnować ze zboża?

Czy wykluczenie zbóż z diety jest zdrowe? I tak i nie, z jednej strony jedzenie wysoko przetworzonego zboża, z którego otrzymujemy m.in. białe pieczywo z pewnością nie jest zdrowe, przyczynia się do rozwoju otyłości, brak mu witamin, minerałów i błonnika, czyli tego wszystkiego co znajdziemy w produktach pełnoziarnistych. Dlatego zupełne porzucenie w zbóż, ponieważ nasi praprzodkowie ich nie jedli, nie jest z punktu widzenia dietetyki korzystne. Wybierajmy po prostu właściwie, czyli pełnoziarniste, ciemne pieczywo, makarony, kasze. Podobnie nie warto rezygnować z dobrego źródła białka roślinnego, jak warzywa strączkowe.

Zalety diety paleo

Mimo tego, że dieta paleo każe rezygnować z pewnych pokarmów, to ma również wiele zalet. Charakteryzuje się niską zawartością produktów wysoko przetworzonych, cukru, soli, nasyconych kwasów tłuszczowych. Za to jest pełna warzyw i owoców, czyli źródeł błonnika, witamin, antyoksydantów, składników mineralnych oraz obfituje w nienasycone kwasy tłuszczowe. Jednak, jak podkreślają specjaliści, konieczne są dalsze badania nad tą dietą.

Wady diety paleo

W tej diecie znajdziemy za dużo białka, cholesterolu i za mało wapnia. Poza tym nie ma też większej potrzeby, by rezygnować z warzyw strączkowych lub z wysokiej jakości, pełnoziarnistych zbóż. No chyba, że ktoś cierpi na celiakię.

Bibliografia:

• Hima J. Challa; Manav Bandlamudi; Kalyan R. Uppaluri. Paleolithic Diet, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482457/ (dostęp: 15.07.2020).
• Klonoff D., The Beneficial Effects of a Paleolithic Diet on Type 2 Diabetes and Other Risk Factors for Cardiovascular Disease, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2787021/ (dostęp: 15.07.2020).
• Manheimer E., van Zuuren E., Fedorowicz Z., Paleolithic nutrition for metabolic syndrome: systematic review and meta-analysis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4588744/ (dostęp: 13.07.2020).
• Zych P., Szostak-Węgierek D., Dieta paleolityczna. Część I. Cechy charakterystyczne, http://www.nowamedycyna.pl/wp-content/uploads/2014/10/nm_2013_156-164.pdf (dostęp: 15.07.2020).