Selen – selenian sodu. Właściwości, niedobory, informacje.

Selen jest pierwiastkiem, który jest niezbędny do zachowania zdrowia. Odpowiada on za regulację niektórych procesów i niezbędny jest do ich prawidłowego funkcjonowania, co wpływa na pracę całego organizmu. Składnik ten w niewielkich ilościach naturalnie występuje w organizmie, ale jest go na tyle niewiele, że przy nieprawidłowej diecie bardzo szybko może dojść do jego niedoboru.

Selen jest składnikiem ponad dwudziestu enzymów, ma silne działanie antyoksydacyjne, a także jest niezbędny składnikiem do regulowania pracy tarczycy, a także wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego. Jest to pierwiastek, którego uzupełnianie jest niezbędne, a najlepiej jeśli postępować będzie to przy pomocy wartościowej i dobrze zbilansowanej diety. 

Dlaczego selen jest potrzebny? 

Okazuje się, że selen należy do jednych z najważniejszych pierwiastków, które mają ogromny wpływ na pracę organizmu. Jest więc on uznawany za niezbędny, mimo tego, że w niewielkich ilościach naturalnie znajduje się w organizmie.

Ten pierwiastek zaliczany jest do grupy mikroelementów, a przyczyną tego jest to, że w naturze występuje on w niewielkich ilościach. Mimo tego nadal nie traci on znaczenia dla zdrowia, ponieważ ma on niezastąpiony wpływ na ludzki organizm. Nie należy więc go ignorować i doprowadzać do niedoborów, ponieważ mogą one przyczyniać się do rozpoczęcia zaburzeń i kłopotów zdrowotnych.

Jakie właściwości ma selen? Tego dowiemy się w następnej części artykułu. 

Właściwości selenu 

Jak już wspomnieliśmy pierwiastek ten, stanowi składnik niemal dwudziestu enzymów, które występują w organizmie człowieka. Jest to związek antyoksydacyjny i jest niezbędny do ochrony komórek i tkanek przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników, a także związkami toksycznymi i szkodliwymi produktami pochodzącymi z przemiany materii.

Spożywanie odpowiednich stężeń selenu może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju niektórych chorób nowotworowych. Nie można zapominać o tym, że selen jest niezbędnym związkiem, który ma za zadanie regulować pracę hormonów tarczycy. Jest to pierwiastek bez, którego niemożliwe jest budowanie odporności organizmu. Często podaje się go osobom, które cierpią z powodu stanu depresyjnego, a jest on przy tym skuteczny, ponieważ pomaga zmniejszać objawy depresji. Zbliżone działanie ma on w przypadku schorzeń układu nerwowego.

Dodatkowo selen może być używany jako preparat, który zmniejsza ból pojawiający się przy reumatoidalnym zapaleniu stawów. 

Gdzie szukać selenu? 

Selen w niewielkich ilościach występuje w organizmie człowieka. Jednak są to bardzo znikome stężenia, przez co i tak konieczne jest uzupełnianie jego niedoborów wraz z pokarmem, czy też przy alternatywnej pomocy suplementów diety.

Ten pierwiastek występuje w różnego rodzaju produktach spożywczych, więc uzupełnianie niedoborów nie powinno należeć do najtrudniejszych. W organizmie występuje on razem z białkiem, tak więc najlepiej jeżeli będziemy uzupełniać jego niedobory przy pomocy żywności białkowej, czyli na przykład:

• Ryby,
• Podroby,
• Mięsi,
• Owoce morza,
• Mleko,
• Przetwory mleczne,
• Pieczywo. 

Selenu można szukać również w niektórych warzywach i owocach. Jego duże stężenia znajdują się w czosnku, a także w grzybach. Jeżeli szukamy prostego sposobu na uzupełnienie niedoborów selenu, to warto sięgnąć po suszone nasiona strączkowe. Są jednak sytuacje, kiedy mimo dobrze zbilansowanej diety i tak pojawiają się u nas objawy niedoboru selenu. W takich wypadkach dieta nie jest wystarczającym źródłem tego pierwiastka, przez co konieczne może okazać się sięgnięcie po suplementy diety, które pomogą uzupełniać niedobory. 

Warto również pamiętać, że selen najlepiej wchłania się do organizmu jeżeli spożywa się go razem z:

• Witaminą A,
• Białkiem,
• Witaminą E,
• Witaminą C,
• Oraz ze związkami, które tak jak selen mają silne działanie antyoksydacyjne. 

Objawy niedoboru i nadmiaru selenu

Niestety niedobór i nadmiar tego pierwiastka jest niebezpieczny dla zdrowia. Jeżeli w organizmie przez długi czas utrzymuje się niedobór selenu, to dojść może do zwyrodnienia tkanek, a także narządów. Przyczynia się do również do pojawienia się problemów z chorobami:

• Mięśnia sercowego,
• Choroby kaszina-beka, (zwyrodnienie stawów).

Pierwsze objawy, które pojawiają się u nas w przypadku niedoborów selenu, da się bardzo szybko rozpoznać. To między innymi pojawiające się i nawracające uczucie zmęczenia, osłabienie odporności i zmniejszona odporność na infekcje, osłabienie i bóle mięśni, a także pojawienie się opryszczki. Na skórze pojawić się mogą stany zapalne, a u mężczyzn występować mogą problemy z potencją. Jeżeli tylko pojawią się u ciebie takie objawy, to najlepiej od razu rozpocząć działania, które pomogą ci uzupełnić niedobory. Niezbędna do tego będzie dobrze zbilansowana dieta, a także w niektórych sytuacjach, dodatkowa suplementacja. 

Nadmiar selenu w organizmie również nie jest bezpieczny dla zdrowia. Pierwsze objawy, jakie mogą wydać nam się charakterystyczne, to łamliwość paznokci, nadmierne wypadania włosów. Możemy czuć się nadmiernie pobudzeni, a także pojawi się problem z zaburzeniami pracy układu nerwowego, co doprowadzić może do pojawienia się nerwowości.

Dodatkowo z ust pojawia się nieprzyjemny zapach, zwiększa się nasza potliwość, a także pojawić się może problem z biegunkami. Okazuje się, że długotrwałe nadmiary selenu, w niektórych przypadkach mogą prowadzić do uszkodzenia nerek i wątroby. 

Bibliografia:

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Selen
• https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/co-warto-wiedziec-o-selenie-
• http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2017/01/pnm_2016_12_929-933.pdf
• https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/74852,selen
• https://www.profilaktykawmalopolsce.pl/centrum-wiedzy/witaminy-i-mineraly/1065-cynk-i-selen-czy-maja-wplyw-na-uklad-sercowo-naczyniowy