Metionina – aminokwas niezbędny do życia

Organizm człowieka to wspaniała i skomplikowana maszyneria. Potrafi w wielu przypadkach syntetyzować związki konieczne do zdrowego funkcjonowania. Nie może jednak wyprodukować m.in. metioniny, ważnego aminokwasu egzogennego. Co więcej, aby metionina pełniła swoje funkcje bez zarzutu, potrzebne są jeszcze witaminy z grupy B…

Aminokwasy egzogenne (niezbędne), czyli?

Takie, które koniecznie trzeba dostarczyć organizmowi wraz z pożywieniem. Dlaczego? Odpowiedź już padła, bo w odróżnieniu od aminokwasów endogennych, egzogennych nie potrafimy ich wytworzyć sami. Które aminokwasy zaliczamy do egzogennych? Proszę bardzo, są to: leucyna, izoleucyna, walina, lizyna, treonina, fenyloalanina, tryptofan i właśnie metionina (aminokwas siarkowy).

Źródła metioniny

Najlepszym źródłem metioniny (jak i innych aminokwasów egzogennych) są: mięso, ryby, jajka, mleko i jego przetwory. Produkty te dostarczają nam białek o wysokiej wartości odżywczej. Jeśli chodzi o produkty roślinne, to największą ilością białka wyróżniają się nasiona roślin strączkowych (soja, groch, soczewica, fasola). Niestety w produktach roślinnych mamy po pierwsze białko o gorszej wartości biologicznej, po drugie produkty te mają bardzo mało aminokwasów, takich jak: lizyna, walina, leucyna i metionina. Mimo to rośliny są ważnym źródłem białka, bo jemy je codziennie w dużych ilościach.

Metionina i jej zadania

Rolą metioniny nie jest jedynie budowa białek. Ma swój udział również w powstawaniu katecholamin, karnityny, DNA, RNA. Dzięki obecności witaminy B6 może również przekształcić się w cysteinę. Bierze udział w tzw. cyklu metylacyjnym.

Problemy z homocysteiną

Ale z metioniny może powstać również homocysteina, a jej nadmiar w organizmie nazywamy hiperhomocysteinemią. Wysokie stężenie homocysteiny w surowicy krwi jest związane ze zwiększonym ryzykiem chorób serca (wpływa na powstawanie miażdżycy), zaburza procesy krzepnięcia krwi, prowadzi do powikłań w przebiegu ciąży, a nawet przyczynia się do schorzeń neurologicznych (choroba Alzheimera).

Jednak, jak się okazuje, powodem hiperhomocysteinemii nie jest nadmiar metioniny w diecie, tylko niedobór witamin z grupy B (B6, B12, kwasu foliowego). To w obecności tych witamin homocysteina ulega przekształceniu do metioniny (proces remetylacji). Gdy w diecie mamy niedobór tych witamin, to dochodzi właśnie do kumulacji homocysteiny. Skąd taki wniosek? Otóż najwięcej osób z hiperhomocysteinemią znajduje się wśród wegetarian, w których diecie brakuje witamin z grupy B (zwłaszcza B12).

Dlatego, mając na uwadze prawidłowe przemiany metioniny w organizmie, pamiętajmy o uzupełnianiu naszej diety w witaminy. Źródła witaminy B12 to mięso i jego przetwory, podroby, ryby, sery żółte, jajka, mleko. Witaminę B6 znajdziemy w produktach zbożowych, ziemniakach, mięsie i wędlinach. W kwas foliowy są bogate zielone warzywa (sałata, szpinak, brokuły, kapusta, brukselka, szparagi, bób, zielony groszek), pełnoziarniste pieczywo oraz jaja, sery, wątroba.

Bibliografia:

• Cichosz G., Czeczot H., Kontrowersje wokół białek diety, http://www.uwm.edu.pl/kmizj/wp-content/uploads/2012/04/Kontrowersje-wok%C3%B3%C5%82-bia%C5%82ek-diety.pdf (dostęp: 02.12.2019).
• Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, red. Gawęcki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2011.