Mangan i jego wpływ na zdrowie człowieka

Mangan to pierwiastek śladowy, który w organizmie człowieka występuje w niewielkich ilościach, ale jak to z pierwiastkami bywa, mangan jest nam konieczny do zdrowego życia.

Mangan i jego funkcje w organizmie

• Aktywuje lub wchodzi w skład wielu enzymów, co sprawia że bierze udział w syntezie białek, kwasów nukleinowych (DNA), tłuszczów i węglowodanów. Mangan jest też częścią enzymów przeciwutleniających, dlatego chroni nas przed wolnymi rodnikami.
• Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i na płodność (bo bierze udział w powstawaniu estrogenu).
• Jest niezbędny dla powstania kości i chrząstek.
• Stabilizuje poziom cukru we krwi oraz bierze udział w metabolizmie cholesterolu.
• Bierze udział w produkcji tyroksyny (hormon tarczycy).

Mangan i jego źródła

Niezbędną dawkę manganu dostarczy nam dieta bogata w produkty zbożowe pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy, herbatę (czarną, zieloną). Przy czym pamiętajmy, że przyswajalność manganu zmniejszają pierwiastki, które również znajdują się w pożywieniu, jak: żelazo, magnez, wapń, błonnik i witaminy (C, B1, B6).

Jeżeli nasza dieta obfituje w produkty typu białe pieczywo, mleko, nabiał, cukier, to dostarczamy sobie zbyt małą ilość manganu.

Nasze zapotrzebowanie na mangan

Odpowiednie spożycie dla manganu (AI) to ok. 2 mg na dzień dla osób dorosłych. A za bezpieczną ilość, którą możemy dostarczyć organizmowi uważa się 1 do 10 mg/os/d.

Skutki zbyt małej ilości manganu

Z niedoborem manganu w organizmie spotykamy się rzadko, gdy już jednak wystąpi może spowodować groźne dla zdrowia objawy. Należą do nich: zaburzenia koordynacji ruchowej, upośledzona mineralizacja kości, bóle stawów, problemy z cerą, opóźnienie rozwoju fizycznego, wzrost poziomu cholesterolu, zaburzenia płodności.

Nadmiar manganu jest szkodliwy

Wprawdzie mangan ma działanie neurotoksyczne (powoduje objawy zbliżone do choroby Parkinsona), ale dotyczy to głównie osób, które wdychały mangan w zbyt wysokich dawkach.

Jeśli chodzi o jego nadmierne spożycie, to może spowodować np. problemy z pamięcią, zmęczenie, bóle mięśni, bezsenność. Co warto podkreślić, gdy jest go za dużo, to mangan utrudnia wchłanianie innych pierwiastków, jak: żelazo, miedź, cynk, wapń.

Mangan jest dowodem na to jak ważne są dla nas mikroelementy i zróżnicowana dieta, która powinna dostarczyć nam nie tylko podstawowe składniki, jak białka, tłuszcze, węglowodany, ale również konieczne witaminy i składniki mineralne.

Bibliografia:

• Jędrzejczak R., Żelazo i mangan w żywności, http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/media/suplementy/Supplement_2004.pdf#page=18 (dostęp: 04.10.2019).
• Normy żywienia dla populacji polskiej, red. Jarosz M., http://www.izz.waw.pl/attachments/article/33/NormyZywieniaNowelizacjaIZZ2012.pdf (dostęp: 04.10.2019).
• Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, red. J. Gawęcki, Warszawa 2011, Wydawnictwo Naukowe PWN.