Antywitaminy – substancje antyodżywcze?

Antywitaminy – substancje antyodżywcze?

Samo określenie „antywitaminy” nie kojarzy się dobrze. Nazwa ta sugeruje związki, które mogą wyrządzić szkody w ludzkim organizmie. Jednak nie jest tak do końca, antywitaminy bowiem to również skuteczne leki przeciwnowotworowe i antybiotyki.

Witaminy i antywitaminy

Witaminy nie są źródłem energii ani materiałem budulcowym, mimo to te niepozorne związki organiczne są konieczne do zdrowego funkcjonowania organizmu. Uczestniczą w przemianach metabolicznych, są koenzymami lub prekursorami dla kofaktorów enzymów. Specyficzną cechą witamin jest też fakt, że trzeba je dostarczyć wraz z pokarmem. A ich niedobór prowadzi do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.

Antywitaminy, jak sama nazwa wskazuje, działają antagonistycznie w stosunku do witamin. Antywitaminy mają podobną do nich budowę, dlatego mogą zastępować je np. jako koenzymy. Tym samym osłabiają lub całkowicie znoszą działanie witamin

Skąd wzięły się antywitaminy

Antywitaminy powstały wraz z witaminami, a raczej w toku prac nad nimi. Na początku XX wieku wraz z odkrywaniem roli witamin w organizmie człowieka, rozpoczęto jednocześnie syntezę ich analogów. Jak się okazało wiele z syntetycznych pochodnych witamin działało do nich przeciwstawnie. Dlaczego naukowcy syntetyzowali antywitaminy? Po to żeby wywołać proces chorobotwórczy, a potem nauczyć się mu przeciwdziałać przy pomocy witamin.



Antywitaminy to jednak nie jedynie związki syntetyczne, występują również naturalnie w roślinach. Są to przeważnie enzymy, które potrafią inaktywować witaminy.

Antywitaminy, które znajdziemy w produktach roślinnych

  • kwas glukoaskorbinowy – antagonista witaminy C,
  • chlororyboflawina – antagonista ryboflawiny (witamina B2)
  • kwas fitynowy – neutralizuje działanie witaminy D,
  • awidyna – wiąże witaminę B7.

Klasyfikacja antywitamin

  • Klasa A, inhibitory, hamują funkcje białek biorących udział w szlakach metabolicznych witamin.
  • Klasa B, modyfikatory strukturalne, które np. potrafią zablokować powstanie formy aktywnej witaminy lub hamują transport witaminy przez błonę komórkową.

Antywitaminy – zastosowanie

Badania nad antywitaminami pozwoliły na odkrycie szlaków metabolicznych witamin, co z kolei sprawiło, że antywitaminy z powodzeniem odnalazły się we współczesnej medycynie. Stosujemy je w leczeniu chorób powiązanych ze szlakami metabolicznymi witamin. Działanie antywitamin jest z powodzeniem wykorzystywane przy opracowywaniu wielu leków, takich jak antykoagulanty, antybiotyki, a nawet środki przeciwnowotworowe. Do znanych substancji należy prontosil (grupa sulfonamidy), lek przeciwbakteryjny, a do leków przeciwnowotworowych należą np. metotreksat i aminopteryna (antywitaminy B9). Z kolei izoniazyd (antywitamina B6) jest stosowany od lat w leczeniu gruźlicy, a metronidazol (antywitamina B1) to chemioterapeutyk, który zwalcza pasożyty. Penicylina to nic innego jak antywitamina C, a wafaryna (środek przeciwkrzepliwy) to antywitamina K.

Jak się okazuje antywitaminy nie tylko znoszą działanie witamin, doprowadzając tym samym do ich niedoborów. Mają też bardzo pożądane zastosowanie z punktu widzenia medycyny. Dzięki ich znajomości zostały opracowane leki przeciwnowotworowe, cenne antybiotyki oraz leki przeciwzakrzepowe. Warty jest również wspomnienia fakt, że antywitaminy stosuje się też z powodzeniem w rolnictwie i weterynarii.

Bibliografia:

  • Katarzyńska J., Antywitaminy – wrogowie czy przyjaciele?, http://repozytorium.p.lodz.pl/bitstream/handle/11652/1518/Antywitaminy_wrogowie_przyjaciele_Katarzynska_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 02.05.2020).
  • Katarzyńska J., Antywitaminy K i B9 w zastosowaniach medycznych, https://docplayer.pl/55139347-Antywitaminy-k-i-b9-w-zastosowaniach-medycznych.html (dostęp: 02.05.2020).
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Antywitamina
Kliknij aby ocenić!
[Głosów: 1 Średnia: 5]