Melatonina i ashwagandha – poprawiają jakość snu?

Brak melatoniny w organizmie powoduje problemy ze snem. Ale melatonina to również znakomity antyoksydant, a na dodatek występuje również u roślin. Jaką rolę pełni melatonina i czy na sen pomoże nam też ashwagandha?

Melatonina – zadania

Melatonina to hormon produkowany u kręgowców przez szyszynkę, który odpowiada za fakt, że gdy jest ciemno, to chce nam się spać. Dlatego też nazywamy melatoninę hormonem snu. Jednym słowem, melatonina reguluje nasz zegar biologiczny. Melatonina jest też bardzo silnym antyoksydantem, który neutralizuje wolne rodniki i chroni organizm przed stresem oksydacyjnym. Poza tym, że skutecznie usuwa wolne rodniki, melatonina reguluje też działanie enzymów odpowiedzialnych za system antyoksydacyjny, takich jak: peroksydaza i reduktaza glutationowa, dysmutaza ponadtlenkowa. Melatonina ponadto poprawia odporność organizmu. Powstaje w szyszynce i nie jest magazynowana w organizmie, tylko bezpośrednio uwalniana do krwi. Najwięcej tego hormonu uwalnia się między godziną 24:00 a 3:00.

Melatonina – skutki niedoboru i wskazania do suplementacji

Niestety, co jest ważne, jej zawartość w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem. Dlatego po 35 roku życia możemy mieć problem z jakością i długością snu. Nie bez znaczenia jest też antyoksydacyjna rola melatoniny. Dlatego w określonych przypadkach wskazana jest jej suplementacja.

• Ułatwia zasypianie osobom starszym i pracującym na zmiany lub cierpiącym na jet-lag po podróży lotniczej.
• Z kolei antyoksydacyjne właściwości melatoniny sprawiają, że stosuje się ją wspomagająco, w terapii chorych na reumatoidalne zapalenie stawów lub nadciśnienie tętnicze.

Ponadto bardzo obiecujące są również wyniki badań nad właściwościami zdrowotnymi melatoniny.

• W badaniach na zwierzętach potwierdzono korzystną rolę melatoniny w leczeniu nowotworów (m.in. sutka, czerniaka, gruczolakoraka, białaczki).
• Podobnie, w toku badań potwierdzono ochronne działanie melatoniny na komórki nerwowe. U zwierząt, którym usunięto szyszynkę, badacze zaobserwowali zwiększoną śmiertelność komórek nerwowych.

Melatonina nie występuje jednak jedynie w świecie zwierząt. Znajdziemy ją również u roślin, pierwotniaków, grzybów czy bakterii.

Melatonina w świecie roślin

W świecie zwierząt melatonina odpowiada za regulację rytmu dobowego. Jednak jaką rolę pełni u roślin? Na pewno jest w ich świecie bardzo powszechna, obecność melatoniny odkryto bowiem w różnych gatunkach roślin, w ich nasionach, korzeniach, łodygach, liściach, owocach oraz kwiatach. A zadanie do spełnienia ma podobne jak u zwierząt. Również u roślin melatonina zajmuje się regulacją zegara biologicznego i neutralizacją wolnych rodników, w tym przypadku działa mocniej niż inne znane antyoksydanty – witamina C i E. Jakie jeszcze zadania ma melatonina w świecie roślin?

• reguluje również procesy wzrostu i rozwoju u roślin oraz chroni je przed mikroorganizmami, opóźnia również ich kwitnienie;
• reguluje mitozę, czyli proces podziału komórek;
• chroni również rośliny przed skutkami obniżonej temperatury czy zwiększonego zasolenia gleby.

Melatonina czy ashwagandha?

Jak już wiemy melatonina to hormon, który naturalnie występuje w organizmie i wpływa na naturalny rytm dobowy organizmu, w tym jakość snu. Ashwagandha z kolei to roślinny adaptogen, który pomaga nam w przystosowaniu się do niekorzystnych warunków środowiska, ułatwia radzenie sobie ze stresem, wzmacnia funkcje poznawcze, procesy zapamiętywania i uczenia się. Czy jednak ashwagandha może poprawić jakość snu?

Jak najbardziej, ponieważ ashwagandha łagodzi stres. A człowiek, który się mniej stresuje, lepiej sypia. W jaki sposób ashwagandha działa na stres? Substancje aktywne w niej zawarte wpływają na pobudzenie receptorów GABA, w skutek czego organizm nie wydziela kortykoliberyny (CRH). Z kolei brak CRH powoduje, że w organizmie nie pojawia się kortyzol (hormon stresu).

Ashwagandha nie wykazuje działania toksycznego (nadal trwają badania nad jej bezpieczeństwem) i nie powoduje skutków ubocznych. Na jej suplementację powinny jednak uważać osoby, które cierpią z powodu padaczki lub bezsenności i zażywają leki z grupy barbituranów.

Jeśli chodzi o suplementację melatoniny to po pierwsze należy mieć do niej wskazania. Po drugie, chociaż można ją kupić bez recepty, to jej stosowanie lepiej jest skonsultować z lekarzem. Melatonina to hormon i jako taki ma wpływ na funkcjonowanie organizmu.

Melatonina – skutki uboczne

Chociaż melatonina zazwyczaj jest dobrze tolerowana przez organizm, to trzeba pamiętać, że mogą pojawić się niepożądane objawy związane z jej stosowaniem. Należą tutaj: senność w dzień, bóle i zawroty głowy, objawy depresji, niepokój, drżenie, skurcze brzucha, drażliwość, nudności.

Bibliografia:

• Janas K., Szafrańska K., Posmyk K., Melatonina w roślinach, http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2005/251.pdf, dostęp (18.08.2020).
• Kruczek M., Gumul D., Areczuk A., Melatonina roślinna jako mało znany przeciwutleniacz i regulator zegara biologicznego– charakterystyka i możliwości aplikacji w przemyśle spożywczym, https://tiny.pl/75mg9, dostęp (18.08.2020).
• Szewczyk P., Dziuba A., Melatonina – metabolizm i rola hormonu szyszynki, http://www.pzp.umed.wroc.pl/pdf/2018/8/2/135.pdf, dostęp (18.08.2020).
• https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/lista/82744,melatonina-dzialania-niepozadane
• https://neuroexpert.org/wiki/ashwagandha-withania-somnifera/