Jak działa efedryna?

Efedryna z jednej strony pobudza układ nerwowy do działania, zwiększa wydolność organizmu, a nawet odchudza. Z drugiej strony znajduje się na liście substancji dopingujących, a jej stosowanie jest zakazane w profesjonalnym sporcie. Kiedy więc można bezpiecznie sięgnąć po efedrynę?

Naturalnym źródłem efedryny jest roślina z rodziny Ephedra, która występuje w Chinach i w Indiach. Jednak raczej nie spotkamy już naturalnej efedryny, dla celów przemysłowych efedryna powstaje w sposób syntetyczny. Efedryna to pochodna fenyloetyloaminy i została po raz pierwszy wyizolowana w drugiej połowie XIX wieku z rośliny Ephedra vulgaris. Co wcale nie oznacza, że w naturalnej medycynie efedryna nie była znana wcześniej. Już cztery tysiące lat temu była stosowana w Chinach do leczenia zapalenia oskrzeli oraz jako środek pobudzający.

Efedryna – mechanizm działania

Efedryna pobudza bezpośrednio część współczulną układu nerwowego, działa na receptory α-adrenergiczne i β-adrenergiczne, wpływa również na zwiększenie uwalniania noradrenaliny. Pod względem budowy chemicznej jest podobna do amfetaminy.

Wpływa na podniesienie ciśnienia krwi, przyspiesza akcję serca, rozszerza oskrzela, zwiększa przepływ krwi przez tętnice wieńcowe, mózgowe, poprawia dopływ krwi do mięśni. Ponadto działa termogenicznie, przyspiesza przemianę materii i spalanie tkanki tłuszczowej oraz pobudza układ nerwowy.

Efedryna – zastosowanie

• Niewielkie ilości fedryny stosuje się w leczeniu kataru, astmy, niedociśnienia.
• Ze względu na swoje właściwości odchudzające i hamujące łaknienie jest stosowane przez osoby, które chcą zrzucić zbędne kilogramy.
• Zwiększa wydolność organizmu, dlatego sięgają po nią osoby intensywnie uprawiające sport. Tutaj jednak trzeba podkreślić, że efedryna znajduje się na liście środków dopingujących i jest zakazana w zawodowym sporcie. A jej długotrwałe stosowanie, bądź przedawkowanie niesie ze sobą poważne działania niepożądane.

Ze względu na swoje podobieństwo do amfetaminy efedryna może być stosowana do produkcji narkotyków (m.in. metamfetaminy).

Efedryna – skutki uboczne

W medycynie stosujemy niewielkie ilości efedryny, dlatego należy trzymać się zalecanej dawki, przedawkowanie efedryny może prowadzić do uszkodzenia mózgu, psychozy, a nawet śmierci. Ponadto, gdy przyjmujemy efedrynę, trzeba zwrócić uwagę na niepokojące sygnały, takie jak nudności, zmniejszenie wydalania moczu, bezsenność, niepokój, pobudzenie psychomotoryczne, duszności, przyspieszony rytm serca, nadciśnienie.

Nie należy również łączyć efedryny z kofeiną, gdyż nasila ona niekorzystne działanie efedryny.

Kiedy nie powinniśmy sięgać po środki z efedryną?

Oczywiście tak jak w przypadku leków, wtedy gdy jesteśmy uczuleni na ten składnik. Nie można również łączyć efedryny z niektórymi lekami, takimi jak środki przeciwdepresyjne, metyloksantyny, leki przeciwpadaczkowe. Nie powinny stosować efedryny również osoby cierpiące na cukrzycę, nadciśnienie, nadczynność tarczycy, stany lękowe.

Bibliografia:

• Limberger R., Schmitt G. i wsp. Pharmacological Effects of Ephedrine, https://www.researchgate.net/publication/278707660_Pharmacological_Effects_of_Ephedrine (dostęp: 20.04.2020)
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Efedryna
• https://indeks.mp.pl/leki/subst.php?id=257&rfbl=1