Dlaczego potas jest nam niezbędny do życia?

Jak ważny jest potas możemy się przekonać, gdy łapią nas niekontrolowane skurcze mięśni np. łydki czy powieki. Oznacza to, że w organizmie brakuje równowagi pomiędzy elektrolitami: wapniem, sodem, magnezem i potasem. Potas bowiem odpowiada za gospodarkę wodno – elektrolitową ludzkiego organizmu oraz kontroluje pracę mięśni. Ale to nie wszystko..

Potas i jego funkcje w organizmie

Prawidłowe stężenie potasu (K) we krwi to 3,5 – 5,1 mmol/l i jest bardzo ważne ze względu na zadania, jakie potas ma do wykonania w organizmie:

• Bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych i kurczliwości mięśni (w tym również mięśnia sercowego), czyli odpowiada za pobudzenie nerwów i mięśni oraz jest tzw. siłą napędową dla aktywnego transportu cukrów i aminokwasów.
• Jest częścią systemu dzięki któremu odbywa się transport cukrów i aminokwasów.
• Reguluje gospodarkę wodną organizmu.
• Należy do tzw. pierwiastków zasadotwórczych i wpływa na równowagę kwasowo – zasadową.

Potas i jego źródła w pożywieniu

Ilość potasu jaką mamy przyjąć w ciągu doby podpowiadają nam tzw. normy spożycia. Dla potasu są one ustalone na poziomie tzw. wystarczającego spożycia AI (dotyczą osób dorosłych, zdrowych i prawidłowo odżywionych) i wynoszą 3500 mg/osobę/d.

Potas można czerpać z wielu, różnorodnych produktów. Bogatym źródłem są warzywa strączkowe, soja, orzechy, ziemniaki, pomidory, śliwki, porzeczki, winogrona, banany, maliny, produkty zbożowe (kasze, otręby, płatki), ryby (dorsz, halibut, makrela) oraz mięso i jego przetwory.

Czym grozi nam niedobór potasu?

Zbyt niskie stężenie potasu we krwi nazywamy hipokaliemią. Chociaż potas znajdziemy w wielu produktach, to zdarza się czasami, że mamy go za mało. Przyczyn hipokaliemii może być wiele: dieta z niską zawartością potasu, niedożywienie, choroby nerek, niektóre leki (np. furosemid), biegunki, wymioty lub nawet picie zbyt dużych ilości kawy, czy zbyt duży wysiłek fizyczny. Jakie są skutki zdrowotne niskiego poziomu potasu? Zaliczamy do nich zaburzenia rytmu serca, bolesne skurcze mięśni, nadciśnienie.

Czym grozi nam nadmiar potasu?

Z drugiej strony zbyt duże stężenia potasu we krwi, czyli hiperkaliemia, jest również bardzo groźne. Jakie mogą być jego przyczyny? Przede wszystkim niewydolność nerek (to nerki odpowiadają za usuwanie nadmiaru potasu) oraz cukrzyca typu I (czyli niedobór insuliny, której zadaniem jest m.in. transport jonów potasu). Czym się objawia hiperkaliemia? Zwolnieniem akcji serca, osłabieniem mięśni, apatią, czy mrowieniem kończyn.

Chociaż u osób zdrowych niedobór potasu zdarza się rzadko, to jednak gdy lubimy pić dużo kawy i intensywny wysiłek fizyczny nie jest nam obcy, dobrze jest mieć poziom potasu pod kontrolą.

Bibliografia:

• Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A., Zaburzenia gospodarki potasowej (część I) Hipokaliemia polekowa, http://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201102_Farmacja_008.pdf (dostęp: 02.10.2019).
• Uruski P., Tykarski A., Znaczenie i zasady kontroli gospodarki potasowej w chorobach sercowo- -naczyniowych, https://cutt.ly/1etIvBd (dostęp: 03.10.2019).
• Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, red. J. Gawęcki, Warszawa 2011, Wydawnictwo Naukowe PWN.