Sorbitol i fruktoza – wpływ na zdrowie
w kategorii 0by

Sorbitol i fruktoza – wpływ na zdrowie



Sorbitol ma niewielką wartość energetyczną, a fruktoza występuje naturalnie w owocach i ma niższy indeks glikemiczny niż sacharoza. Kiedyś uchodziły za zdrowsze zamienniki cukru. Obecnie coraz głośniej mówi się o tym, że nie ma czegoś takiego jak „zdrowy” zamiennik cukru. I najlepiej, gdy nie słodzimy, w ogóle.

Sacharoza z kolei to bardzo popularny dwucukier, który nazywamy inaczej cukrem stołowym i umieszczamy w naszych cukiernicach. Niewątpliwie jest najbardziej znaną substancją słodzącą i ma długą historię. Już w VII wieku jako pierwsi z trzciny cukrowej zaczęli go produkować Arabowie. A do Europy cukier dotarł w średniowieczu za sprawą krzyżowców, gdzie wtedy uznawany był za rarytas. Ogólnie dostępny stał się dopiero od XVIII w., gdy zaczęto produkować go z buraków cukrowych.

Dlaczego człowiek lubi sobie posłodzić

Jak się okazuje nasze umiłowanie do słodkich potraw to niezupełnie wina słabej woli, tylko … ewolucji. Już w prehistorii człowiek za pomocą smaku dowiadywał się, czy dane pożywienie nadaje się do spożycia. I tak pokarm o gorzkim smaku mógł oznaczać truciznę. A smak słodki z kolei informował o tym, że to źródło prostych węglowodanów i niezbędnej do działania energii.

W XXI wieku jednak cukier, a raczej jego nadmiar, stanowi dla nas problem i nie lada zagrożenie dla zdrowia. Dlatego od dawna poszukujemy jego zdrowszych, mniej kalorycznych zamienników.

Sorbitol – zastosowanie

Należy do polioli (cukrole, alkohole cukrowe) i jest to półsyntetyczny środek słodzący, który występuje naturalnie w owocach, takich jak śliwki, gruszki, jabłka. Sorbitol charakteryzuje się niską przyswajalnością z przewodu pokarmowego, dzięki czemu ma mniejszą niż sacharoza wartość energetyczną, ale jest też mniej od niej słodszy (sorbitol ma ok. 50% słodkości sacharozy). Stąd też zainteresowanie sorbitolem przemysłu spożywczego. Oprócz nadawania produktom słodkiego smaku, sorbitol pełni również funkcję wypełniacza, zapobiega wysychaniu żywności, pomaga zachować jej kruchość i objętość. W odróżnieniu od tradycyjnego cukru, poliole (w tym sorbitol) działają przeciwpróchniczo, ponieważ w jamie ustnej, w przeciwieństwie do cukru, nie ulegają fermentacji. Dlatego wykorzystujemy je również do produkcji past do zębów czy gum do żucia. Sorbitol jest też odporny na działanie wysokiej temperatury, można więc z powodzeniem dodawać go do wypieków.



Sorbitol – przeciwwskazania

Ponieważ ta część sorbitolu, która nie została wchłonięta, podlega fermentacji w jelicie cienkim, to nie jest on wskazany dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego. A w dawce powyżej 50 g, nawet u zdrowych osób może powodować biegunkę.

Fruktoza – nadmiar szkodzi?

Fruktoza to cukier prosty, który znajdziemy w owocach i miodzie. Często stosuje się ją jako zamiennik sacharozy, ale jak dowodzą badania, nie jest to dobry pomysł. Fruktoza bowiem stosowana w nadmiarze może przyczyniać się do rozwoju chorób, takich jak otyłość, cukrzyca typu II i choroby serca. Wszystko przez zachodzący w wątrobie metabolizm fruktozy, którego skutkiem jest m.in. powstanie kwasu moczowego. Kwas moczowy z kolei powoduje wzrost ciśnienia krwi. Fruktoza może mieć również wpływ na wystąpienie hiperlipidemii, a nawet zaburzeń w funkcjonowaniu nerek czy niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Czy to oznacza, że nie powinniśmy jeść owoców? Nic z tych rzeczy. To wciąż źródło witamin, minerałów, antyoksydantów i błonnika. Po pierwsze jak zawsze szkodzi nam nadmiar, a po drugie trzeba rozróżnić naturalną fruktozę od fruktozy spożywczej lub syropu glukozowo-fruktozowego dodawanego np. do napojów gazowanych. Zawsze zdrowsze jest to co naturalne.

Więc jak słodzić, czy nie? Odpowiedź nie jest prosta. Niezależnie od pochodzenia, substancje słodzące zawsze mają jakieś skutki uboczne dla zdrowia, zwłaszcza gdy stosujemy ich za dużo. Dlatego, gdy stajemy przed dylematem, czy posłodzić cukrem czy miodem, najlepiej nie słodźmy wcale.

Bibliografia:

  • Grupińska J., Grzelak T., Walczak M., Korzyści i zagrożenia związane z konsumpcją naturalnych zamienników sacharozy, https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2015/Bromatologia%201_2015%20s%20001-010(1).pdf (dostęp: 24.02.2020).
  • Okręglicka K., Pardecki M., Jagielska A., Tyszko P., Metaboliczne efekty nadmiernego spożycia fruktozy z dietą, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2017, Tom 23, Nr 3, 165–170.
  • https://dietetycy.org.pl
Kliknij aby ocenić!
[Głosów: 1 Średnia: 5]